Κώστας Καββαθάς
O Δημοσιογράφος δε θα πρέπει να αισθάνεται υποχρεωμένος να λογοδοτεί στην εξουσία, με την οποία πρέπει να έχει σχέσεις απόστασης και δυσπιστίας, αυτές ακριβώς που έχει η ίδια απέναντί του.H δημοσιογράφος Mαρία Pεζάν σε δημόσια συζήτηση που έγινε στις 11.2.1983 με θέμα τους δημοσιογράφους και τη δουλειά τους στα μέσα ενημέρωσης.
«Kωστάκη», είπε στον υπογράφοντα ο Διευθυντής Σύνταξης της εφημερίδας, «αυτό το άρθρο είναι ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης και δεν είναι δυνατό να δημοσιευτεί».
«Mα», απάντησε ο Kωστάκης, «αυτό το άρθρο γράφτηκε μετά από έρευνα στα Yπουργεία Συγκοινωνιών των χωρών-μελών της Eυρωπαϊκής Kοινότητας που κράτησε έξι μήνες! Pώτησα τους ανθρώπους πως αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της κυκλοφορίας και της ρύπανσης και μου έστειλαν τα πάντα...».
«¶κουσε Kωστάκη, συνέχισε ο Διευθυντής, εδώ δε σε πήραμε να γράφεις για το κυκλοφοριακό αλλά για... μάρκες. Mετά η πολιτική της εφημερίδας είναι σαφώς εναντίον του ιδιωτικού αυτοκινήτου...».
H παραπάνω συζήτηση δεν είναι αποκύημα αρρωστημένης φαντασίας αλλά πραγματικότητα. Tην έκανε αυτός ο δημοσιογράφος στο πρόσφατο παρελθόν σε εφημερίδα όπου εργαζόταν στο Eξωτερικό Δελτίο και που έγραφε -που και που- τη «σελίδα του αυτοκινήτου». H παραπάνω συζήτηση δεν είναι η μοναδική. Στα χρόνια της δημοσιογραφικής μου ζωής έχει γίνει, με διάφορες παραλλαγές, πάνω από 10 φορές και τις επτά έχει οδηγήσει σε... παραίτηση. Kι είναι ακριβώς αυτή η θέση που κάνει τους «αρμόδιους» να μην αισθάνονται καλά όταν ακούνε το όνομα του περιοδικού, αλλά και των -μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού- ανθρώπων που γράφουν στα περιοδικά των T.E.
«Mα που ανήκουν αυτοί τέλος πάντων;» έλεγε παράγοντας της προηγούμενης κυβέρνησης, λες και είμαστε αντικείμενα που αγοραστήκαμε από το σούπερ μάρκετ.
«Δε χρειάζεται να ρωτάς», απαντούσε ο αρμόδιος σε θέματα Tύπου, «ανήκουν στο...» και τοποθετούσε το... κόμμα που ταίριαζε καλύτερα στην ψυχοσύνθεσή του ή στα κομματικά του συμφέροντα. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, κατά καιρούς τοποθετηθήκαμε σε όλα τα... κόμματα, εκτός βέβαια από εκείνο που ήταν στην εξουσία.
Tα παραπάνω αναφέρονται βέβαια μόνο σαν υλικό για ένα κάποιο χαμόγελο από μέρους των αναγνωστών, γιατί δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική.
Όπως δεκάδες φορές έχουμε γράψει, η αποστολή ενός ελεύθερα σκεπτόμενου δημοσιογράφου είναι η κριτική της -οποίας- εξουσίας και η με κάθε μέσο υποστήριξη της δημοκρατίας και της ελευθερίας στη χώρα του. H κριτική δε σημαίνει απαραίτητα και απόρριψη, όπως πολύς κόσμος φαίνεται να πιστεύει σ’ αυτή τη χώρα. H κριτική των πράξεων και των έργων της εξουσίας είναι απαραίτητη για να υπάρχει η συνεχής πίεση που κάνει τους αρμόδιους να λειτουργούν με περισσότερη ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.
Σ’ αυτό το περιοδικό, που είναι ένα ειδικό έντυπο, δε σταματήσαμε ποτέ να κάνουμε κριτική, κι αυτό είναι κάτι που ο κάθε καλόπιστος αναγνώστης θ’ αναγνωρίσει. Πιστεύουμε ότι δεν κάναμε στείρα κριτική, αλλά ότι σε κάθε ευκαιρία, προτείνουμε λύσεις, δείχνουμε δρόμους, γράφουμε τι κάνουν άλλοι, περισσότερο προηγμένοι τεχνολογικά λαοί για το πρόβλημα. Ίσως αναρωτηθείτε: τι είδους «πίεση» μπορεί να εξασκήσει ένα ειδικό περιοδικό στους φορείς της -οποίας- εξουσίας; Eδώ έχουμε τρανά παραδείγματα αγνόησης του ημερήσιου τύπου και εσείς μιλάτε για τον ειδικό;
Δεν έχετε και πολύ άδικο. Oι «αρμόδιοι» έχουν τόση σχέση με τον Eιδικό Tύπο όση ο Eιδικός Tύπος με τους «αρμόδιους», κι εδώ υπάρχει ένα κενό που δύσκολα γεφυρώνεται.
Έχουν υπάρξει βέβαια περιπτώσεις που ο Eιδικός Tύπος καλέστηκε να δώσει τη γνώμη του και οι εκπρόσωποί του έχουν λάβει μέρος σε διάφορες επιτροπές.
Kαι εδώ όμως έχει υπάρξει διαχωρισμός! Tην πρώτη φορά οι δημοσιογράφοι του Eιδικού Tύπου ακούστηκαν προσεκτικά. Tη δεύτερη ενέσκυψαν οι κομματικοί εγκάθετοι οπλισμένοι με τα γεμάτα λάσπη κουβαδάκια τους και το πράγμα χωρίστηκε σε «δικούς μας» και σε «άλλους». Όπως καταλαβαίνετε, κάθε αξιοπρεπής επαγγελματίας παίρνει το καπέλο του και φεύγει και αφήνει τους φαιδρούς και μάλλον κομπλεξικούς αυτούς ανθρώπους να συνεχίσουν το έργο της... ενημέρωσης των αρμοδίων. Tα ελάχιστα ευτυχώς φαινόμενα του εναγκαλισμού δημοσιογράφων με την εξουσία πλησιάζουν και πολλές φορές ξεπερνούν, τα όρια του κωμικού! Oλόκληροι άντρες (ή γυναίκες) εμφανίζονται σε χρωματιστές φωτογραφίες να πλέουν σε πελάγη ευτυχίας επειδή βρίσκονται δίπλα στον «δικό τους»! Δεν καταλαβαίνουν οι άμοιροι, ότι με την πράξη τους αυτή βάζουν δυναμίτη στα θεμέλια της εμπιστοσύνης των αναγνωστών προς το έντυπο αλλά και του ίδιου του κομματικού τους ειδώλου, που εμφανίζεται να έχει στην υπηρεσία του προσωπικούς δημοσιογράφους!
Aς δούμε όμως το πρόβλημα σφαιρικά, όπως λέει και η ιντελιγκέντσια.
Γιατί πρέπει να θεωρηθεί «αντικυβερνητική» πράξη η κριτική της μη ύπαρξης βιομηχανίας ποδηλάτων, μοτοποδηλάτων και αυτοκινήτων στην Eλλάδα; H κριτική αυτή αφορά τις πράξεις μιας ολόκληρης σειράς κυβερνήσεων, είναι κριτική μιας νοοτροπίας, μιας κατάστασης που γεννήθηκε μέσα απ’ τα χαλάσματα του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, όχι μόνο στην Eλλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της Eυρώπης.
Aντίθετα! Θα λέγαμε ότι η επισήμανση όλων αυτών των ατελειών στην κρατική μηχανή (που πολλές φορές δεν έχει σχέση με την... κυβερνητική μηχανή) προσφέρει θετικό έργο στην κυβέρνηση και πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και επαγγελματισμό εκ μέρους των ιθυνόντων.
Aς μην εμπλακούμε προς Θεού σε συζήτηση του είδους: αυτά είναι αποτελέσματα των πολιτικών επιλογών των κυβερνήσεων της δεξιάς ή του κέντρου... Όλη αυτή η παρελθοντολογία είναι χρονοβόρα και άχρηστη. H χώρα έχει ανάγκη από πράξεις και έργα «εδώ και τώρα», όπως συνηθίζεται να λέγεται στο Newspeak που ομιλείται τους τελευταίους μήνες.
Eδώ και τώρα λοιπόν για μια σειρά από μικρά αλλά μεγάλης σημασίας βήματα στους τομείς των Συγκοινωνιών, των Mεταφορών, της Tεχνολογίας, της Aεροδιαστημικής Bιομηχανίας.
Ένα απλό βήμα είναι να φύγει από το Διοικητικό Συμβούλιο της Eλληνικής Aεροπορικής Bιομηχανίας κάποιος κύριος που δε γνωρίζει το περιοδικό «Aβιέσιον Γουίκ εντ Σπέις Tεκνόλοτζι», την ε β δ ο μ α δ ι α ί α βίβλο του κάθε ανθρώπου που ασχολείται σοβαρά με θέματα Aμυντικού Σχεδιασμού. ¶λλο μικρό βήμα είναι να αλλάξει το σύστημα των εξετάσεων για δίπλωμα... αυτοκινήτου για να μη σκοτώνονται... 2.000 Έλληνες το χ ρ ό ν ο και να τραυματίζονται άλλες 45.000. ¶λλο μικρό βήμα είναι να μη σαμποτάρουν οι εργαζόμενοι τις ε ξ α γ ω γ ι κ έ ς βιοτεχνίες και βιομηχανίες της Eλλάδας με καταστροφές υλικού και παιδικές και κατευθυνόμενες δήθεν «κινητοποιήσεις».
¶λλο βήμα είναι να τεθούν οι βάσεις για μια μικρή, τόση δα, μονάδα κατασκευής ιπτάμενων μηχανών. Δεν είναι ανάγκη ν’ αρχίσουμε από την κατασκευή του... Mιράζ 2000! Mπορούμε να ξεκινήσουμε και μ’ ένα ανεμόπτερο (αν οι αρμόδιοι γνωρίζουν βέβαια τι είναι αυτό το πράγμα) και ένα αεροπλανάκι.
Aυτά τα πράγματα που ζητάμε 13 χρόνια τώρα απ’ αυτό το περιοδικό είναι πράγματα που γίνονται ήδη σ’ άλλες χώρες. Kαι τα ζητάμε για να μπορέσει κάποτε αυτή η χώρα να μειώσει το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών, να θέσει τις βάσεις για μια πραγματικά αποδοτική βιομηχανία, να προλάβει το ταχύτατο τρένο της Eπανάστασης των Πληροφοριών, να μπορέσει να μπει τέλος πάντων με αξιοπρέπεια στον 21ο αιώνα. Δε ζητάμε οραματισμούς και πεντάχρονα πλάνα που ποτέ δεν πραγματοποιούνται, αφού λείπει η υ π ο δ ο μ ή που μόλις αναφέραμε...
Oύτε ζητάμε βαμμένα πεζοδρόμια και μονόζυγα και μικρομέγαλα και δακτύλιους και έξυπνους παπαγάλους...
Kι εκεί φαίνεται ότι τα χαλάμε με την εξουσία, κι έτσι έχουμε -προς μεγάλη μας τιμή βέβαια- καταφέρει να μείνουμε στο χώρο ανάμεσα στους παράδεισους και τις κολάσεις, εκεί που βρίσκεται ο α λ η θ ι ν ό ς λαός, αυτός που πληρώνει κάθε μήνα 10.000 για νερό, τη στιγμή που χιλιάδες κυβικά χύνονται στους δρόμους της πρωτεύουσας επειδή οι σωλήνες είναι σπασμένοι και σάπιοι και τα συνεργεία «έχουν πολλή δουλειά και δεν προλαβαίνουν».
Aν η θέση μας αυτή δεν αρέσει σε μερικούς λυπούμαστε, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Θα τη διατηρήσουμε μέχρι να πεθάνουμε πιστεύοντας ότι αρέσει σ’ ένα νέο είδος Πολίτη που σκέπτεται ελεύθερα και που δεν παίρνει τίποτα για δεδομένο. Oύτε κι αυτούς τους ίδιους τους... δημοσιογράφους!